Je hebt de film ooit wel eens gezien: Ciske de Rat. Het verhaal over het Amsterdamse straatschoffie die iedereen het bloed onder de nagels vandaan haalt, maar eigenlijk maar een ding echt te kort komt: liefde. Zaterdagavond in het Chassé Theater in Breda kwam de film tot leven.
Zelf zag ik Ciske de Rat voor het eerst toen ik een jaar of 12 was. Samen met mijn vader en neefje. Veel kan ik me er niet van herinneren. Pas op latere leeftijd, nadat ik de film meerdere keren had gezien, ben ik het verhaal pas echt gaan begrijpen. Wat me toen aangreep, was hetzelfde als zaterdagavond in het Chassé Theater: hoe een kleine ‘rat’ gedreven wordt door wanhoop door de treiterijen van met name zijn moeder. In een vlaag van verstandsverbijstering steekt hij haar neer en beseft meteen daarna wat hij gedaan heeft. Dat moment grijpt je naar de keel. Het is de apothese voor alles wat daarvoor gebeurt: vader op zee en dus altijd weg, moeder werkt in café en is altijd dronken, stiefvader die slaat,… Ciske slaat en schopt om zich heen, oftewel ‘Er is altijd wat met die rat’.
IJzersterke Wolf Kerpel als kleine Cis
In de musical komt deze gebeurtenis nog heftiger binnen. Daarbij zijn alle credits toe te schrijven aan Wolf Kerpel, die de kleine Ciske speelt. Wat heeft die jongen een stem. Overigens niet alleen tijdens dit cruciale moment, maar gedurende de hele uitvoering. Wolf speelde de sterren van de hemel en kwam bij momenten sterker over dan Cis, gespeeld door Danny de Munk. De Munk blijft een echte Cis mede door zijn zware Amsterdams accent, maar soms vroeg ik me af: zit ik te luisteren naar een zanger of kijk ik naar een acteur? Ook de andere kinderen, onder wie Lotta Pillitu die de rol van kleine Betje speelt, waren geweldig. Aandoenlijk hoe Lotta samen met onder andere Ciske het nummer ‘Later’ zingt.
Het verhaal
En dan het verhaal zelf. Geen een-op-een-kopie van de film (wat vaker gebeurt) maar een interessante aanvulling. Gedurende de hele musical wordt er gewerkt met flashbacks. De musical begint in 1939, als Nederland aan de vooravond staat van WOII. Cis ‘de Man’ staat op punt van vertrekken om te gaan vechten en loopt zijn oude leraar meester Bruijs (gespeeld door Ad Knippels) tegen het lijf. Aan hem heeft Ciske heel veel te danken (hij was ooit gezinsvoogd van de familie Vrijmoeth) en ook tijdens de oorlog, zo blijkt uit de musical. Samen met Meester Bruijs blijkt Cis terug op zijn turbulente jeugd. Daar waar de film eindigde met de opname in de tuchtschool en de terugkeer van Ciske op school nadat hij zijn vriendje redde van de verdrinkingsdood, zien we nu hoe het Cis de Man na al die jaren is vergaan. Het boek is definitief dicht. Eind goed al goed, net als in de film, maar dan anders. Natuurlijk kwam ook ‘Ik voel me zo verdomd alleen’ voorbij. Ook een kippenvelmomentje, vooral door de samenzang van Wolf en Danny de Munk.
Ontroerend en ademenbenemend
Kortom: het blijft een ontroerend verhaal met veel adembenemende momenten dankzij de geweldige cast maar vooral ook door de kleine Wolf, een strak decor en een fantastisch orkest. Ook al denk je het verhaal door en door te kennen: Ciske de Rat – de musical heeft veel vernieuwende en ook verrassende momenten. Het is jeugdsentiment, maar wel eentje die je graag nog een keer wilt herbeleven.
Waar?
Ciske de Rat speelt nog tot eind juli in de theaters in Nederland. In Brabant kun je nog terecht in Theater aan de Parade in Den Bosch (28 maart – 2 april), Parktheater Eindhoven (4 april – 9 april) en Theaters Tilburg (18 april – 23 april). Kaarten zijn te bestellen via Stage Entertainment of op de website van de theaters zelf.
