Heel de maand oktober staat Breda in het teken van de viering van 75 jaar Vrijheid. Vanaf 11 oktober staat er een mobiele expositie op het Kasteelplein over Generaal Maczek en zijn 1ste Poolse Pantserdivisie.
Op zaterdagmiddag 26 oktober eindigt een parade waaraan veteranen deelnemen op de Grote Markt. Daarna is er muziek en dans uit jaren ‘40 en ‘50. De herdenkingsplechtigheden op de Poolse Militaire Erevelden aan de Vogelenzanglaan en de Ettensebaan zijn op zondag 27 oktober. Het kunstwerk Pamięć / Herinnering aan de Claudius Prinsenlaan, tussen de Hertog Hendriklaan en de Wilhelminasingel, wordt op 28 oktober officieel onthuld. Op 29 oktober, de dag dat Breda officieel 75 jaar vrijheid viert, is er een vrijheidstocht met oud-strijders en historische voertuigen die een route rond het historische stadshart van Breda rijden. De route benadert de tocht van Poolse bevrijders in 1944 en eindigt met een feestelijke finale op de Grote Markt. Een programma met dans en muziek vormt het sluitstuk van de tocht. Iedereen is van harte welkom het feest op de Grote Markt mee te vieren die dag.
Activiteiten in oktober
Breda staat in oktober stil bij de langdurige verbintenis met haar bevrijders. Deze band met Polen inspireerde veel Bredanaars om activiteiten te organiseren waar ‘herdenken en vieren’ als een rode draad doorheen loopt. Het resultaat is een afwisselend programma voor iedereen, waarin respect voor het verleden, aandacht voor het heden en dromen over de toekomst centraal staan. Er zijn lezingen, concerten, wandelingen, educatieve programma’s, fietsroutes en andere evenementen die in het teken staan van 75 jaar vrijheid.
Op 26 oktober is er een parademars door het centrum van de Poolse Erecompagnie, het militaire orkest uit Zagan, veteranen van de Stichting Veteranen Breda, de Poolse scoutinggroep Breda, schoolkinderen en bewoners van Breda. ‘s Middags zijn er op de Grote Markt optredens. ’s Avonds is er in het Chassé Theater een voorstelling met folklore dans en muziek door Poolse gezelschappen. De avond is gratis toegankelijk.
Marianne De Bie, wethouder cultuur: “75 jaar vrijheid broeit nu al volop in de stad. De eerste voorbereidingen voor het kunstwerk van Tomasz Tomaszewski aan de Claudius Prinsenlaan zijn gestart. Inmiddels staan twee bijzondere ‘STILLLEVENS’ -de Vlucht en Maczeks eer- van Rocco Verdult in de Grote Kerk van Breda. Prachtig is de Blind Wall op de Teruggave die ik afgelopen zaterdag bij Open monumentendag heb onthuld, het verhaal erachter van Ria spreekt tot de verbeelding van jong en oud, heb ik gemerkt. Kortgeleden was ik in Warschau: ook in Polen leeft 75 jaar vrijheid, ik kijk er naar uit om in oktober gasten te verwelkomen uit Polen en met hen terug te kijken en te vieren.”
Bevrijding op 29 oktober
Op 29 oktober 1944 werd Breda bevrijd door de Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van generaal Stanislaw Maczek. Een dag later ontving generaal Maczek hiervoor uit handen van burgemeester Van Slobbe voor zijn hele divisie het Bredase ereburgerschap. In Breda staan verschillende monumenten die de herinnering aan de bevrijding door de Polen levend houden, zoals het monument in het Wilhelminapark. De buitgemaakte Duitse Panther-tank die de Polen aan de stad schonken, staat aan de andere kant van het park. Het Poolse militaire ereveld aan de Vogelenzanglaan is een begraafplaats met 80 graven van Poolse militairen en aan de Ettensebaan zijn de graven van 160 gesneuvelde Polen én het graf van Stanislaw Maczek. Het in aanbouw zijnde Maczek Memorial aan de Ettensebaan is bedoeld als erkenning voor de Poolse strijders en wordt ook het nieuwe onderkomen voor het Generaal Maczek Museum.
- Het volledige programma van oktober is te vinden op www.vvvbreda.nl
