Van de week lichtte actrice Halina Reijn in de DWDD haar column voor de Vlaamse krant De Morgen toe. In deze krant stond het Moederdagweekend in het teken van de “OK (ongewild kinderloze) vrouw” en dat raakte de 39-jarige kinderloze Halina.
De actrice greep de gelegenheid aan om via haar column hardop tegen zichzelf en de buitenwereld uit te spreken dat het feit dat zij geen man en kinderen heeft echt geen bewuste keuze is. Ze wil het maar al te graag, maar dat het tot haar grote verdriet (tot nu toe) niet is gelukt blijkt voor veel mensen niet als geloofwaardig over te komen. Een goed uitziende, succesvolle actrice moet de mannen tenslotte voor het uitkiezen hebben, zo redeneert men. Een goede reactie vond Halina die van iemand die schreef dat haar column maar weer eens helder aangaf dat er in deze tijd geen begrip is voor pech. Ook al zou ik het iets anders formuleren, sluit deze mening prima aan op een van mijn favoriete onderwerpen/overtuigingen in de filosofie: de rol van toeval (geluk en pech) in het leven.
Sociaal arm
Een goede, alleenstaande vriendin van me van 46 jaar is ook ongewild kinderloos. Al heeft zij inmiddels wel een pleegdochter van vier die zij alleen opvoedt. De vriendin droomde vroeger altijd van een groot gezin met man en vier of vijf kinderen. Maar het kwam er niet van. En niet omdat ze er niet leuk uitziet of sociaal arm is of zo - integendeel zelfs - maar simpelweg omdat ze de juiste man nooit is tegengekomen. Net als bij Halina is er met haar verder niets mis wat zou kunnen verklaren waarom het niet is gelukt, maar soms gaan die dingen zo en ontbreekt net dat stukje geluk wat je nodig hebt.
Geschikte voortplantingsman
Natuurlijk kun je ook rationele redenen bedenken waarom vrouwen als Halina en mijn goede vriendin geen geschikte “voortplantingsman” hebben gevonden en vrouwen om hen heen wel. Bij Halina zou bijvoorbeeld kunnen meespelen dat ze een bekende Nederlander met een succesvolle carrière is en er nu eenmaal veel mannen bestaan die qua status, macht en geld toch graag boven hun vrouw willen staan. Waar dit niet geldt voor mijn goede vriendin spelen bij haar weer andere factoren een rol die overigens wellicht ook voor Halina herkenbaar zullen zijn: ze is een sterke, onafhankelijke, hoogopgeleide, kritische vrouw met een eigen mening. Iets wat ook een bepaald (zelfde) soort groep mannen afschrikt.
Ideale harmonieuze gezinnetjes
Toch is dit alles geen sluitende verklaring voor het gegeven dat Halina Reijn en mijn goede vriendin tot op heden niet aan de (goede) man zijn gekomen. Er lopen tenslotte genoeg vergelijkbare vrouwen rond die wel man en kinderen hebben, dus hoe zit dat? Het verschil zit ‘m gewoon in de rol van toeval in het leven: soms heb je geluk en soms heb je pech.
Natuurlijk zijn Halina en mijn goede vriendin niet de enige die dromen van het ideale harmonieuze gezinnetje met een superpartner en superkinderen. Heel veel mensen doen dat, maar helaas is dat lang niet voor iedereen weggelegd. Wel voor mij… had ik nu graag gezegd. Maar dan zou ik liegen. Als gescheiden vader en co-ouder ontbreekt het ook mij aan die superpartner, al heb ik aan mijn niet-geslaagde huwelijk dan gelukkig nog wel drie "ideale" kinderen overgehouden .
Kijk je echter naar de rol van toeval in het leven dan hadden mijn kinderen er net zo goed niet kunnen zijn. Het is allemaal een kwestie van het verschil tussen geluk en pech of - in dit geval - tussen winst en verlies.
Clubkampioen
Jarenlang zat ik op dezelfde tennisclub waar ik verschillende keren clubkampioen bij de junioren was geworden maar wat bij de senioren maar steeds niet wilde lukken. Drie keer bereikte ik de finale, drie keer verloor ik nipt van dezelfde aardige vent en moest ik tot mijn grote frustratie constateren dat driemaal scheepsrecht niet voor mij gold.
Ondanks dat de leukste tijd bij deze club inmiddels al ver achter me lag en ik er eigenlijk af wilde, deed ik dat niet. Overal om me heen had ik al geroepen dat ik niet eerder van de club af zou gaan voordat ik er clubkampioen was geworden en dat meende ik ook echt.
En toen kwam de vierde finale. Tegen, jawel, weer dezelfde angstgegner. Dit keer kwam ik dik voor, maar verkrampte ik door een plotseling opkomende faalangst en dreigde het opnieuw weer mis te gaan. Maar uiteindelijk herpakte ik me vanuit een soort van dit-overkomt-me-niet-nog-een-keer-gevoel en viel het dubbeltje toch net de goede kant op. Bij 6-5 in de tiebreak van de beslissende set had ik een matchpoint en sloeg mijn tegenstander een dubbelfout: 6-2, 6-7, 7-6.
Meteen na de finale kondigde ik in mijn speech aan met onmiddellijke ingang van de club af te gaan. Een paar maanden later zat ik op een nieuwe tennisclub waar ik mijn aanstaande vrouw ontmoette die net een slechte relatie aan het afronden was. Binnen twee jaar was onze eerste zoon geboren en vijf jaar later hadden we drie kinderen.
Een echte OK-man
Moraal van het verhaal is een inkoppertje: als mijn tegenstander in plaats van een dubbelfout drie winners op rij had geslagen, had ik de wedstrijd verloren en zou ik zijn “gedwongen” om minstens nog een jaar op die club te blijven. En dan waren mijn huidige kinderen nooit geboren. Sterker nog: kijkend naar mijn persoontje en karakter was het niet ondenkbaar geweest dat ik dan een echte OK-man zou zijn geworden.
Een illusie
G eluk en pech bepalen voor een groot deel het leven. Natuurlijk heeft de mens invloed op het verloop van zijn leven, maar die invloed is wel een stuk kleiner dan men denkt. Vanuit zijn sterke wil om controle te willen hebben op alles wat er om hem heen gebeurt, leeft de mens in een illusie dat hij die controle ook daadwerkelijk voor het grootste deel heeft. Hoe gelukkiger en succesvoller iemand is, hoe meer hij dit zal toeschrijven aan de eigen kwaliteiten en vaardigheden en hoe minder het leven meezit, hoe meer iemand dat zal wijten aan externe (pech) factoren. Terwijl de werkelijkheid is dat het natuurlijk beide kanten op werkt. Zonder geluk zit het nooit mee en zonder pech zit het nooit tegen.
Hopen op die ene wedstrijd
Om de succesvolle actrice te worden die ze nu is, zal Halina Reijn behalve door haar inzet en doorzettingsvermogen tenslotte ook de nodige dosis geluk hebben gehad. Wat die man en kinderen betreft, rest haar niets anders dan te hopen op die ene wedstrijd die ze op het goede moment weet te winnen. Al waarschuw ik haar nu alvast dat de kans aanwezig is dat ze er later zal achterkomen dat haar man toch niet die droompartner bleek te zijn die ze dacht. Wat een pech...
Tonko
Wil je reageren op deze column? Laat hieronder uw reactie achter. Interesse in andere columns van Tonko? Lees zijn weblog .