“Hoe de moordenaar van Pim Fortuyn gewoon zijn eigen gang gaat. Hij is een van de meest besproken misdadigers van dit land, Volkert van der Graaf. Vorig jaar kwam hij voorwaardelijk vrij na een gevangenisstraf van twaalf jaar voor de moord op Pim Fortuyn.
Vanavond onthullen we hoe Van der Graaf de voorwaarden voor zijn proeftijd doelbewust overtrad. Met verborgen camera en microfoon. Een zwaar middel, zeker, maar wij vinden het maatschappelijk belang van wat u zo gaat zien zwaarder wegen.” Met deze woorden begon het onderzoeksjournalistieke programma Brandpunt Reporter afgelopen zondag. De uitzending veroorzaakte de nodige ophef en terecht want mijn God, wat was het spectaculair.
City-Pier-City-loop
Dankzij KRO/NCRV en hun infiltrant weet ik nu toch even mooi dat: Volkert niet meewerkt met de reclassering; hij überhaupt niet wil werken; zijn vriendin en dochter in Hardewijk wonen maar hij zelf een zelfstandige woonruimte heeft in Apeldoorn waardoor hij recht heeft op een bijstandsuitkering; het UWV en de reclassering geen dwangmiddelen hebben om hem aan het werk te krijgen; hij gratis kan procederen; hij samen met zijn advocaat stiekem een afspraak had gemaakt met een paparazzifotograaf om één foto van hem te publiceren in de Telegraaf (zodat de druk er vanaf is); hij “undercover” heeft meegedaan aan de City-Pier-City-loop in Den Haag waar hij – last but not least – een tijd liep van één uur achtendertig minuten en zestien seconden. Stiekem hoopte ik dat aan dit sensationele rijtje nog het nieuwsfeitje zou worden toegevoegd dat Volkert als heuse toyboy een geheime affaire bleek te hebben gehad met ex-burgemeester van Maastricht Onno Hoes, maar dat was iets teveel van het goede gevraagd.
Geert Wilders omleggen
Aha, nu begrijp ik waarom Brandpuntpresentator Sven Kockelmann mij en alle Nederlanders met een gewichtige stem toesprak en ons verzekerde dat het maatschappelijk belang van de uitzending zwaarder woog dan de misschien twijfelachtige keuze voor de methode van de verborgen camera: onze veiligheid is in het geding! Ze hebben in de persoon van Volkert van der Graaf niet alleen een gewetenloze moordenaar vrijgelaten, maar ook nog eens iemand die te pas en te onpas liegt en bedriegt. Mijn God, wie had dat gedacht?
Je hoeft niet over veel voorstellingsvermogen te beschikken om te raden hoe deze reportage tot stand is gekomen. De redactieleden van Brandpunt zaten met elkaar te brainstormen over een idee voor een spectaculaire uitzending toen iemand opperde dat ze misschien de vrijgelaten moordenaar van Pim Fortuyn konden gaan volgen met een verborgen camera. Bij PowNews had deze methode bij Onno Hoes tenslotte ook spraakmakend nieuws opgeleverd. Stel je eens voor dat men op deze manier er achter zou komen dat Volkert plannen zou hebben om Geert Wilders om te leggen. Dat zou toch fantastisch zijn!
You win some, you lose some
Tot zover ben ik nog bereid de redactie te volgen. Waar je mij echter kwijtraakt, is het moment waarop de undercoveractie met verborgen camera is afgerond en je als redactie met elkaar teleurgesteld moet concluderen dat het eigenlijk geen noemenswaardige nieuwsfeitjes heeft opgeleverd. Ieder zichzelf respecterend onderzoeksjournalist zou in zo’n geval moeten denken van ach, you win some you, you lose some, volgende keer beter.
Maar ho eens even, moet de Brandpuntredactie hebben gedacht. Dat zou toch zonde zijn van onze inspanningen. Laten we gewoon de tactiek hanteren dat we dit nieuws brengen op een manier alsof het heel spectaculair is. We gooien er nog een paar “deskundigen” tegenaan en voilà je zult zien dat men het slikt als zoete koek.
Nobelprijs voor de Economie
Het mooie hieraan is dat het nog werkt ook. Zo greep de rechtse omroep WNL het nieuws met beide handen aan en trommelde journalist Mark Koster op die gaarne bereid was om te verklaren dat Volkert van der Graaf ons land altijd in de greep heeft gehouden en dat nog steeds doet en dat hij dit ”echt ongelofelijk, ongelofelijk onthullend nieuws” vond.
Persoonlijk vond ik het onthullender nieuws te vernemen dat Koster vroeger bij rekenles niet blijkt te hebben opgelet getuige zijn briljante opmerking dat het in Nederland weliswaar niet strafbaar is om – zoals Volkert – een uitkering te hebben en niet te werken (?) maar dat dat eigenlijk toch wel zou moeten (??). Als genie Koster in staat is om ons uit te leggen hoe je in een samenleving met meer werkzoekenden dan vacatures – afgezien nog van de vraag of deze twee op elkaar aansluiten – toch iedereen aan een baan helpt, heeft Nederland de volgende Nobelprijswinnaar voor de Economie.
Stampertje
Geen nieuws als (spectaculair) nieuws brengen is ook een kunst. Alleen is het niet mijn manier van journalistiek bedrijven. Of om een variant te gebruiken van wat de vader van Stampertje uit de film Bambi ooit wijselijk tegen zijn zoon zei: “Als je niets interessants (in Bambi: leuks) te zeggen hebt, zeg dan niets.”
Tonko
Wil je reageren op deze column? Laat hieronder uw reactie achter. Interesse in andere columns van Tonko? Lees zijn weblog.
