25 dingen die jij nog niet wist over gevangenis de Koepel in Breda
20 apr 2018, 6:19 • Cultuur
Op Goede Vrijdag, het weekend dat de Koepel opengesteld was voor rondleidingen georganiseerd door Future Dome, mocht ik een bezoekje brengen aan dit indrukwekkende gebouw.
De 25 leukste weetjes over dit terrein zet ik vandaag voor jou op een rijtje.
De kapel van het complex
- Het complex kende drie onderdelen; een huis van bewaring, een gevangenis en een afdeling met extra zorgplaatsen. Maar er was ook een rechtbank te vinden, op deze manier was het logistiek erg goed te regelen.
- Tijdens de rondleiding kom je binnen in de Kapel van het complex, hier werden de kerkdiensten gehouden. Maar ook feesten en partijen; zo werden er filmavonden georganiseerd tijdens kerst.
- In 1952 wisten op tweede kerstdag zes gedetineerden te ontsnappen tijdens één van de beruchte filmavondjes. Hoe zij ontsnapten? Met een ladder klommen zij over de muur.. Meer hierover lees je in dit artikel.
Het Turfschip
4. Het Turfschip dat achter de koepel is gebouwd, kijkt precies uit op de mannen luchtplaats van de Koepel. En ja hier waren de gedetineerden natuurlijk niet blij mee, zij waren immers hun anonimiteit kwijt.
Gebouw S
5. Gebouw S van het complex had meerdere bestemmingen. Zo werd het gebruikt voor beschermd wonen en konden er mensen terecht die een zedendelict hadden gepleegd. Later werd dit gebouw gebruikt voor het huis van bewaring.
6. De luchtplaats van gebouw S is ontworpen door een beroemde architect die een plek ontwierp waarbij de gedetineerden het gevoel kregen dat zij daar maar tijdelijk waren. Zo werd er een bushokje, een picknicktafel en een telefooncel geplaatst. “blik op de toekomst”
Vrouwengevangenis
- Het gebouw van de vrouwengevangenis was roze, of dit speciaal voor de vrouwen was weet ik niet.. Maar erg toevallig was het wel.
- Jullie denken misschien dat Tottie Kiel de bekendste vrouw is die ooit gevangen heeft gezeten bij de koepel, dit is echter niet het geval. Lucia de B is nog veel bekender.
- Wie Lucia de B was, wordt in deze film heel goed in beeld gebracht: https://www.youtube.com/watch?v=fiKl5p5NxQ
- Tottie Kiel ontsnapte in 2010 uit de gevangenis. Tijdens carnaval kwam zij via een stoeptegel in het trottoir in de binnenstad van Breda terecht. Wat er verder gebeurde kun je in haar boek lezen.
- In de vrouwengevangenis was één bewoner die de vrijheid had om in en uit te lopen, namelijk Kees de kat. Gedurende de tijd dat de gevangenis open was, waren er 25 katten die de gedetineerden gezelschap hielden. Er was er overigens maar één tegelijk in het pand.
Dr. Metzelaar
- In Haarlem en Arnhem zijn ook koepelgevangenissen aanwezig, deze zijn door dezelfde familie bedacht en ontworpen. Echter is de Koepel in Haarlem ontworpen door Metzelaar junior en die in Arnhem en Breda door senior.
Gerechtsgebouw
- Dit gebouw kijkt uit op de luchtplaats van de vrouwen, hier konden maar liefst 200 vrouwen tegelijk zijn. En dit gebeurde dan ook, je kunt je natuurlijk al wel voorstellen wat hier gebeurde tijdens een uurtje luchtscheppen.
- Iedere zomer werd er voor de vrouwen een zwembad gehuurd waar zij in mochten poedelen.
- In de werkplaats van de vrouwen werden allerlei textiele dingen gemaakt, denk bijvoorbeeld aan het wereldberoemde blokker kussentje.
- De vrouwen mochten ook de wereldberoemde look O look snoepjes inpakken waarbij zij zoveel mochten snoepen als zij wilden.
- De mannen mochten diverse beroepen beoefenen; denk aan hout- en metaalbewerking.
- Maar eerst werd er een soort van beroepskeuze periode ingesteld, hierin mochten zij bedenken wat zij graag wilden en hoe zij dit wilden gaan doen. “Hun kwaliteiten werden hier ontdekt”
- Er werd in 1995 13 cent per uur verdiend wat gestort werd op een speciale bankrekening die voor iedere “bewoner” persoonlijk was. Hier konden zij boodschappen van doen in de supermarkt, die ook werd gerund door gedetineerden.
- Nu wordt dit gebouw met regelmaat ingehuurd voor diverse vergaderingen en bijeenkomsten.
Isoleercellen
- De isoleercellen bestaan uit vijf ruimtes; twee met en twee zonder bed en een kleine luchtplaats.
- De bed cellen hebben een extraatje: namelijk dat de verwarming geplaatst is in het bed.
Het hoofdgebouw
- De koepel bestaat maar liefst uit vier bovengrondse verdiepingen en één ondergrondse.
- De ondergrondse verdieping bestond uit recreatiezalen waar onder andere een fitness plek was.
- Door de grootsheid van het hoofdgebouw is er net als in een grote kerk veel galm aanwezig. Tijdens het vertellen hoor je dan ook de stem van gids Inge luid weergalmen door het gebouw. Tijdens een oudejaarsavond werd hier goed gebruik van gemaakt door de bewoners. Zij sloegen dan allemaal met stalen voorwerpen om klokslag 12 uur op de deuren. Je kunt je wel indenken wat er met de bewakers gebeurde, die die avond moesten werken.
De rondleiding wordt georganiseerd door Future Dome Events
. De gidsen zijn een mix van koepelliefhebbers en oud-gevangenismedewerkers. Kortom, het is een bezoekje waard om met je eigen ogen dit markante en indrukwekkende gebouw van binnen te mogen bekijken.
- Reserveer nu je kaartje voor de meivakantie, de tickets zijn hier te bestellen!
