Hoge Raad vindt proceskostenbeding oneerlijk
De Hoge Raad heeft onlangs een belangrijk tussenarrest gewezen over de oneerlijkheid van proceskostenbedingen in consumenten huurovereenkomsten. In dit arrest draait het om de vraag of een bepaling, waarbij een huurder verplicht wordt tot vergoeding van de volledige proceskosten van de verhuurder, oneerlijk is volgens een Europese richtlijn.
De Hoge Raad oordeelt over zowel de inhoudelijke (materiële) oneerlijkheid van dergelijke bedingen, als over de gevolgen van een eventuele vernietiging daarvan. Dit oordeel geeft uitsluitsel over de verhouding tussen nationale proceskostenregels, contractvrijheid en consumentenbescherming.
Voor wat betreft het proceskostenbeding stelt de Hoge Raad vast dat dit een standaardbeding is waar niet over is onderhandeld. Volgens de raad is in dit geval sprake van een behoorlijke verstoring van het contractuele evenwicht, in het nadeel van de huurder. De rechter oordeelt dat het niet aannemelijk is dat een huurder het proceskostenbeding vrijwillig zou hebben aanvaard, wanneer hierover eerlijk over zou zijn onderhandeld.
Juridische spanningen
Als in een beding beschreven staat dat een huurder bij een contractuele tekortkoming de volledige gerechtelijke kosten van de wederpartij moet betalen, dan moet dit volgens de rechter in het algemeen als oneerlijk worden beschouwd. Maar dat is nog niet alles. Want hoe zit het dan met de reguliere proceskostenveroordeling op basis van het Nederlandse procesrecht? Op dit punt zijn er juridische spanningen tussen het nationale en het Europese recht. Normaal gesproken volgt uit artikel 237 Rv dat de verliezende partij in een procedure de proceskosten moet betalen – ook als daarover niets contractueel is afgesproken.
Om hierover meer duidelijkheid te krijgen heeft de Hoge Raad een prejudiciële vraag gesteld aan het Europese Hof van Justitie: Mag de consument na vernietiging van een oneerlijk proceskostenbeding alsnog worden veroordeeld in de proceskosten op grond van nationaal recht? Tot het moment dat het Europese Hof deze vraag niet beantwoordt, houdt de Hoge Raad zijn oordeel over dat punt aan.
Signaal afgeven
Waarom is dit belangrijk? In veel contracten tussen bedrijven en consumenten staan bepalingen over wie opdraait voor de kosten in geval van een geschil. Uit de uitspraak van de Hoge Raad blijkt nu dat zulke bedingen niet zomaar kunnen worden gebruikt om het wettelijke procesrecht te omzeilen. Hiermee wordt tevens een duidelijk signaal afgegeven aan verhuurders, incassobureaus, telecomaanbieders en andere professionele partijen: wees terughoudend met vergaande proceskostenbedingen, zeker als hier van tevoren niet over is onderhandeld.
Meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met RechtNet Advocaten via [email protected] of bel naar 073-6154311.
