Blind Wall in Breda ter herinnering aan Moederheil

Vrijdag 20 september onthulde burgemeester Paul Depla en wethouder Marike de Nobel met aanwezigen een muurschildering ter herinnering aan het doorgangshuis Moederheil. 

Deze bijzondere muurschildering is ontstaan uit de wens van een groep betrokkenen om de verborgen geschiedenis van Moederheil zichtbaar te maken. Het werk maakt onderdeel uit van de Blind Walls Gallery en is gemaakt door de Belgisch-Amerikaanse Nils Westergard. Het kunstwerk is aangebracht op de muren van een woning aan Valkenierslaan 21, grenzend aan het terrein waar de kliniek heeft gestaan. 

Burgemeester Paul Depla: "Er heeft zich op deze plek een pijnlijke geschiedenis afgespeeld waar we ons nu moeilijk nog iets bij voor kunnen stellen. De verhalen van de betrokkenen, zowel moeders als kinderen die in de kliniek werden geboren, hebben veel impact gehad en zijn lange tijd ongehoord gebleven. Daarom is het goed dat deze Blind Wall er nu is, het vraagt aandacht voor de verhalen die zich in onze stad hebben afgespeeld en waar we bij stil mogen staan."

Moederheil was tot eind jaren zestig van de vorige eeuw het grootste doorgangshuis in Nederland. Doorgangshuizen waren kraamklinieken voor ongehuwde moeders. Vrouwen en meisjes die niet in staat werden geacht voor hun kind te kunnen zorgen. Of voor wie de scande van een kind te groot was. Na hun bevalling moesten ze onmiddellijk hun kind afstaan, voor adoptie, vaak zonder enig verder contact. Niet de biologische band met de moeder maar de op te bouwen band met het adoptiegezin werd van essentieel belang geacht voor het kind. In de 20ste eeuw zijn in Nederland tussen de 15.000 en 25.000 kinderen afgestaan voor adoptie. 

Voor vele betrokkenen is dit een verborgen stuk geschiedenis dat nu, dankzij de inspanningen van een hechte groep mensen, zichtbaar wordt gemaakt. Deze groep bestaat uit een moeder die in 1969 gedwongen haar kind moest afstaan en vijf personen die in Moederheil/Valkenhorst zijn geboren en werden afgestaan, reageren als volgt op de muurschildering: "Wat niet gezien mocht worden, werd onzichtbaar gemaakt. Wat niet gehoord mocht worden, werd het zwijgen opgelegd. Deze muurschildering verbeeldt onze geschiedenis. Het moment van onherroepelijke scheiding zichtbaar en tastbaar midden in deze stad vastgelegd. Opdat wat hier op deze plek gebeurd is, kans krijgt om te helen. We bedanken de gemeente Breda en in het bijzonder het Stadsarchief voor hun medewerking en ook de bewoners van het pand die hun buitenmuur voor deze memorial beschikbaar hebben gesteld."

Dennis Elbers, oprichter van Blind Walls Gallery vertelt over het proces wat de kunstenaar doorliep om te komen tot de muurschildering: "Nils Westergard heeft veel gesprekken gevoerd met de groep betrokkenen die zich ingezet hebben voor de komst van deze Blind Wall. Die gesprekken inspireerde hem om een kunstwerk te creëren dat dit pijnlijke verleden weerspiegelt."

De gemene deler in de persoonlijke verhalen, was het moment van scheiding tussen moeder en kind. Dat wordt in de muurschildering gesymboliseerd door een gebroken gouden koord en twee handen: een van de moeder en een van het kind, beiden met koord om hun pols dat breekt op de hoek van de gevel. Door de handen apart op verschillende zijden van de muur te plaatsen, kunnen de verhalen ook los van elkaar worden bekeken, zoals alle verhalen van de betrokkenen uniek zijn. Elbers laat weten: "We vinden het belangrijk dat we dit verhaal zichtbaar konden maken in de stad. We hopen dat het iedereen die zich hierdoor aangesproken voelt, erkenning brengt."

Deze muurschildering is tot stand gekomen door een nauw samenwerking tussen de werkgroep muurschildering Moederheil, Blind Walls Gallery en Stadsarchief Breda, met medewerking van Gemeente Breda. 

  De Breda App is nu beschikbaar voor Android telefoons via de Google Play Store (Android) en in de App Store voor Apple gebruikers.