Metamorfose Markdal-Zuid voor gezond water en natuur

De belangrijkste werkzaamheden voor de herinrichting van Markdal-Zuid zijn op 18 september afgerond met de onthulling van een informatiebord. 

In het najaar, gedurende het plantseizoen, staat het planten van bomen en struiken nog op de planning. Met de herinrichting van Markdal-Zuid werken waterschap Brabantse Delta en de provincie Noord-Brabant aan een betere waterkwaliteit en versterking van de natuur. 

Vanaf eind vorig jaar heeft de aannemer gewerkt aan 2,25 kilometer beekherstel. Hiervoor is onder andere de Nieuwe Vrijstromende Mark gegraven. Een uitgebreider en gevarieerder waterleven is gebaat bij voldoende dynamiek in het water. Op verschillende plekken liggen bomen en stronken in het water. Die zorgen samen met de slingerende loop van de Nieuwe Vrijstromende Mark voor verschillen in het stroompatroon. Dat heeft een positief effect op vissen en andere waterdieren. Tegelijkertijd vinden deze dieren nestgelegenheid en voedsel tussen de takken van de bomen. Op een aantal plekken ligt de loop van de Nieuwe Vrijstromende Mark tegen bosschages aan. De bomen en struiken zrogen daar voor schaduw op het water en daarmee verschillen in watertemperatuur. 

De huidige Bovenmark krijgt de functie van Hoogwatergeul. Dat betekent dat overtollig water, na zware regenval, via deze geul weg kan stromen. Om het waterpeil te kunnen sturen blijft de stuw Galder in gebruik. Dat is belangrijk om wateroverlast in Breda tegen te gaan. 

Komend najaar staat de herinrichting van het gebied met nieuwe natuur op het programma. Dat is het meest geschikte moment voor het planten van bomen en struiken. In opdracht van de provincie wordt er 36,5 hectare nieuwe natuur aangelegd voor het Natuurnetwerk Brabant (NNB). Tevens herstelt het waterschap de hydrologische omstandigheden voor deze natuur. 

Bij de herinrichting heeft het waterschap ook rekening gehouden met het verbeteren van de leefomstandigheden van de otter. Die is aan een opmars bezig in Nederland en Vlaanderen. Met het interregionale programma 'Otter over de grens' bevorderen Nederlandse en Vlaamse organisaties de verspreiding van dit mooie roofdier. De otter heeft namelijk een sleutelrol in het in balans brengen van de waternatuur. Deze fraaie en bijzondere dieren houden de visstand gezond en op peil en helpen mee om de invloed van dieren die hier niet thuishoren (invasie exoten) terug te dringen. 

Met de plaatsing van twee fietsbruggen en de aanleg van een fietspad in halfverharding kunnen fietsers en wandelaars een nieuwe route verkennen tussen Galder en Strijbeek. Kanovaarders kunnen over de hoogwatergeul varen en bij de gerenoveerde in- en uitstapplaatsen de stuw veilig passeren. 

Waterschap Brabantse Delta is gestart met de planvoorbereiding voor de herinrichting van Markdal-Noord. Dat is globaal het deel van het Markdal tussen de stuw Galder en de stuw Bieberg in Breda. Het waterschap wil hier de ecologische waterkwaliteit verbeteren door 4 kilometer beekherstel uit te voeren. Onderdeel daarvan is de aanleg van twee vistrappen bij de stuw Galder en de stuw Blauwe Kamer. In het kader van het Natuurnetwerk Brabant (NNB) wil de provincie Noord-Brabant 150 hectare nieuwe natuur realiseren om de biodiversiteit te versterken. De herinrichting van Markdal-Noord gebeurt in fasen. Van het aanpassen van het Voorlopig Ontwerp naar een Definitief Ontwerp dat leidt tot een vastgesteld plan waaraan formele inspraak is voorafgegaan. Die fase is gepland voor eind 2026. De uitvoering van de plannen voor de herinrichting volgen dan in 2027. Gedurende deze fasen stemt het waterschap de plannen met de betrokken projectpartners en belanghebbenden af. 

De herinrichting van Markdal-Zuid is financieel mogelijk gemaakt door de provincie Noord-Brabant en Interreg Vlaanderen-Nederland voor het project 'Otter over de grens'.

Karin van den Berg, lid dagelijks bestuur waterschap Brabantse Delta: "Ik ben blij en trots dat we na ruim een half jaar dit deel van de herinrichting van het Markdal al op kunnen leveren. Dat is van belang voor gezond water en de versterking van de biodiversiteit in dit beekdal. Tegelijkertijd laat het zien hoe mooi en vitaal het hele Markdal kan worden. Ik hoop daarom dat we met alle betrokken partners en belanghebbenden de komende periode met veel enthousiasme aan de plannen voor Markdal-Noord kunnen werken."

De aannemer heeft in een half jaar tijd veel werk verzet. De natte omstandigheden vroegen om veel creativiteit en flexibiliteit. Hieronder enkele leuke weetjes en feitjes over het project. 

De aannemer heeft:
* Ongeveer 52.000 m3 grond ontgraven
* Hiervan is 22.000 m3 binnen het project zelf verwerkt
* De rest is afgevoerd met zo'n 1.500 vrachtwagens
* Drie kilometer rijplaten gelegd omdat het erg drassig was
* 15 stuks duikers en stuwen geplaatst
* Ongeveer 1000 ton stortstenen verwerkt