Zachte en grijze kerst op komst na opnieuw een extreem warm jaar

Het één jaar oude temperatuurrecord is dit jaar sowieso geëvenaard. De gemiddelde jaartemperatuur komt uit op 11,8 graden tegen 10,6 normaal en dat is net zo warm als het recordwarme jaar 2023. De kans is zeker nog aanwezig dat het zelfs het warmste jaar ooit wordt met een gemiddelde temperatuur van 11,9 graden. Het jaar telde 102 warme dagen, 28 zomerse en 4 tropische dagen en tot een (regionale) hittegolf kwam het niet. Opmerkelijk is dat dit recordwarme jaar niet samenging met veel zon.

De gehele top-10 van warmste jaren stamt inmiddels uit deze eeuw. Dit jaar staat, samen met 2023, op een gedeelde eerste plaats. Mogelijk komt het jaar alsnog op de eerste plaats met 10,9 graden. De jaren 2014 en 2020 staan op een gedeelde derde plaats met 11,7 graden. Met een gemiddelde temperatuur van 10,9 graden vinden we de jaren 1990 en 1999 net buiten de top-10.

De gemiddelde maximumtemperatuur is uitgekomen op 15,6 graden tegen 14,7 normaal. De gemiddelde minimumtemperatuur is 7,7 graden tegen 6,4 normaal. Warme nachten hebben dan ook de grootste bijdrage geleverd aan het warmste jaar ooit.

De warmte ging samen met veel bewolking en neerslag. Het was dan ook een nat jaar met een top-drie notering. Alleen in 2023 en in 1998 was het nog natter dan dit jaar. Wat zon betreft was het voor het eerst sinds 2013 somberder dan het lopende 30-jaars klimaatgemiddelde. Lees alles over de neerslag en de zonneschijn dit jaar.

Meer dan 100 warme dagen

Het jaar telde 102 warme dagen met een maximumtemperatuur van 20 graden en meer tegen 97 volgens het lopende gemiddelde normaal. Dat is goed voor een veertiende plaats in de ranglijst sinds 1901. In 2022 werden 112 warme dagen geteld en vorig jaar steeg de temperatuur op 117 dagen naar tenminste 20 graden. Bovenaan de ranglijst staat het jaar 2018 met maar liefst 132 warme dagen in De Bilt.

Op 6 april werd de eerste lokale en ook de eerste officiële warme dag van het jaar genoteerd. Op deze eerste zaterdag van april was ook sprake van een datum-warmterecord. In De Bilt werd het 24,1 graden en het oude record voor 6 april was 23,0 graden. Er was niet alleen sprake van een warmterecord, het werd in het zuiden en oosten zelfs zomers warm met 25 graden en meer. In Gilze-Rijen werd het 25,0 graden, Twente en Eindhoven noteerde 25,4 en Arcen 25,7 graden.

Normaal aantal zomerse dagen, geen hittegolf

Het aantal zomerse dagen is uitgekomen op 28 en dat is een redelijk gebruikelijk aantal. In de klimaatperiode 1994-2023 komt het gemiddeld tot 29 dagen met een maximumtemperatuur van 25 graden en meer. Met 28 zomerse dagen is dit een 24e plaats in de ranglijst sinds 1901.

Het aantal tropische dagen was vier tegen vijf normaal. Het was een aantal keer flink heet, maar nooit voor lange tijd. Nergens in het land kwam het tot een hittegolf en dat is vrij opmerkelijk. Het laatste jaar zonder een regionale hittegolf was 2011.

Nog nooit zoveel milde dagen

De recordhoge gemiddelde temperatuur van 11,9 graden komt niet door extreem hoge middagtemperaturen in de zomermaanden, maar juist door continue te hoge temperaturen in de overige maanden. In De Bilt kwam het tot dusver tot maar liefst 289 milde dagen met een temperatuur van tenminste 10 graden . Het vorige record was 287 milde dagen en werd gemeten in 2020. Ook de komende dagen is het vaak nog 10 graden en meer en daardoor loopt dit aantal nog verder op.

Niet eerder zo weinig vorstdagen in een kalenderjaar

Dat het jaar weer zo warm verliep kwam door het gebrek aan kou. Op tot dusver slechts 21 dagen tegen 52 normaal (klimaatperiode 1994-2023) daalde de temperatuur in De Bilt tot onder nul. Het record van het minste aantal vorstdagen in een heel kalenderjaar was 26 dagen en werd gemeten in 2014.

Ook de komende tien dagen is van koude nachten nagenoeg geen sprake en is het aantal vorstdagen klein. Januari telde dit jaar veertien vorstdagen. Februari kwam tot drie vorstdagen, april noteerde er één, november twee en december tot dusver één.

Op slechts vier dagen, allemaal in januari, kwam het tot matige vorst met een minimumtemperatuur onder -5 graden. Gebruikelijk daalt het kwik op tien dagen tot onder de -5 graden. Tot strenge vorst kwam het in De Bilt niet, maar landelijk werd wel een temperatuur onder de -10 graden gemeten. Boven een verse sneeuwlaag daalde de temperatuur op 18 januari in het Limburgse Ell naar -10,4 graden. De laatste keer dat het in De Bilt tot strenge vorst kwam was op 13 februari 2021.

Opnieuw geen officiële ijsdag

De koudste dag van het jaar in De Bilt was 11 januari. De temperatuur daalde naar -7,6 graden. De laagste maximumtemperatuur was precies 0,0 graden op 17 januari en op 9 januari was het +0,1 graden. In 2023 was de laagste temperatuur in De Bilt +0,1 graden en voor het tweede opeenvolgende jaar kwam het niet tot een officiële ijsdag in De Bilt.

Regionaal kwam het wel tot ijsdagen. Zowel in Twente als in Hupsel kwam het tot vijf ijsdagen met een maximumtemperatuur de hele dag onder nul. De laagste maximumtemperatuur was -1,9 graden op 8 januari in Maastricht.

Warmste dag in augustus

Op 13 augustus beleefden we de warmste dag van het jaar met 34,9 graden in Nieuw Beerta. In De Bilt was 12 augustus de warmste dag met 30,9 graden. Vergeleken met andere jaren zijn dit geen hele hoge maxima. De laatste jaren zien we steeds vaker temperaturen boven 35 graden voorkomen.

De hoogste minimumtemperatuur werd ook op 13 augustus genoteerd. In Hupsel werd het niet kouder dan 20,3 graden en was sprake van een tropennacht. Vlissingen had op 12 augustus de eerste tropennacht .

Veel maanden te zacht

Het recordwarme jaar komt mede op conto van bijzonder zacht weer in de maanden februari en maart . Beide maanden verliepen recordwarm. Februari was 4 graden te zacht en maart 2,5 graden. April was 1,1 graden te zacht en mei was de op drie na warmste met ruim 2 graden te warm ten opzichte van de normaal.

Juni was zowaar een iets te koele maand en ook juli had gebruikelijke temperaturen. Augustus was de op vijf na warmste sinds het begin van de metingen. Het was 1,3 graden warmer dan gebruikelijk. De herfstmaanden september en oktober waren ook weer ruim een graad te warm en november had gebruikelijke temperaturen. December is ook hard op weg om een zeer zachte maand te worden met een top-10 notering. Waarschijnlijk is deze maand 2,5 graden te warm.

Vijf maanden met een gemiddelde temperatuur van tenminste 15 graden

Dit jaar telde een recordaantal maanden met een gemiddelde temperatuur van 15 graden of meer. De maanden mei tot en met september hadden allemaal een gemiddelde temperatuur van tenminste 15 graden. Niet eerder noteerden vijf maanden in een jaar zo’n hoge gemiddelde temperatuur. Het vorige record was vier maanden. Gebruikelijk stijgt de temperatuur gemiddeld gezien alleen in de maanden juni, juli en augustus naar 15 graden en meer.

Zachte en grijze kerst, later meer zon en kouder

Komende week start nog onstuimig met op maandagochtend code geel in Noord-Nederland vanwege windstoten. Hierna wordt het rustiger weer. Tot en met donderdag verlopen de dagen overwegend bewolkt en meestal droog. Het is ook zacht voor de tijd van het jaar met maxima tussen 8 en 10 graden. Vanaf vrijdag wordt het kouder, maar is er wel meer ruimte voor de zon.

Het weekend is erg onstuimig en maandag waait het nog steeds flink door. Tot en met maandagochtend geldt voor Noord-Nederland code geel. Er worden windstoten rond 80 km/uur verwacht en vlak aan zee bereiken deze mogelijk snelheden van 80-100 km/uur. Vanaf maandagmiddag neemt de wind af. Dinsdag is de wind nog matig van kracht, maar de rest van de week waait het amper.

Zacht voor de tijd van het jaar

Het wordt komende week vrij zacht. Tijdens kerst ligt de maximumtemperatuur namelijk tussen 8 en 10 graden. Normaal is het het overdag gemiddeld 6 graden in deze tijd van het jaar. Dinsdag is het met een graad of 6 overdag tijdelijk iets frisser, maar dan loopt de temperatuur juist in de nacht naar woensdag verder op. Vrijdag draait de wind richting het zuidoosten, waardoor wat koudere lucht wordt aangevoerd. Zaterdag en zondag ligt de maximumtemperatuur dan nog maar rond een graad of 5.

Een grijze kerst

Op maandag trekt nog een aantal buien over het land, maar vanaf dinsdag wordt het een stuk droger. Wel neemt de bewolking toe. Eerste kerstdag zal vrijwel overal de hele dag grijs verlopen. Op tweede kerstdag is er iets meer kans op zonneschijn, maar de bewolking overheerst nog steeds. Vanaf vrijdag is er weer meer ruimte voor de zon.